Tadeusz Kościuszko - de zuiverste zoon van de vrijheid.

Op school vond ik geschiedenis geen leuk vak. In de Poolse geschiedenisboeken waren veel leugens te vinden, sommige belangrijke historische gebeurtenissen werden verzwegen of verdraaid.

Ik heb de fascinerende geschiedenis van Polen van mijn vader geleerd.

Als je interessante en inspirerende weetjes van historische figuur kent, voelt je soms een nauwe verbondenheid.

205 jaar geleden op 15 oktober 1817 overleed op 71-jarige leeftijd Tadeusz Kościuszko, een van de meest herkenbare figuren uit de Poolse geschiedenis, en tevens een held van de Verenigde Staten.

Geniale commandant. De leider van de Poolse opstand van 1794 tegen de Russische onderdrukking en een van de helden van de onafhankelijkheidsoorlog van de Amerikaanse koloniën. Een ware patriot. Moedig en onverzettelijk. Een tegenstander van discriminatie. Een van de vaders van de Poolse republikeinse traditie en vrijheidsstrijd. Een voorstander van sociale verandering die zijn tijd ver vooruit was.

Hij koos voor een militaire carrière. Op de Ridderschool studeerde hij Poolse geschiedenis, algemene geschiedenis, filosofie, Latijn, Pools, Frans, Duits, en ook rechten, economie, rekenen en metrologie. In Parijs ontwikkelde hij onder andere zijn vaardigheden in militaire techniek en werd militair ingenieur op het gebied van vestingwerken.

De door Kościuszko gebouwde fortificaties in opdracht van George Washington waren van groot belang voor de Amerikaanse overwinning in de historische Slag bij Saratoga, tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog. Kościuszko kreeg een reputatie als de meest getalenteerde ingenieur in het Amerikaanse leger. Voor zijn diensten werd hij benoemd tot Amerikaans generaal. Hij kreeg ook een salaris van 60 dollar per maand, maar hij weigerde dit consequent te accepteren gedurende de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.

Tijdens zijn tweede verblijf in de Verenigde Staten in 1797-1798 maakte hij een testament waarin hij Thomas Jefferson verplichtte zijn achterstallig loon te besteden aan het bevrijden van zoveel slaven als het geld het toeliet. Toen Kościuszko Amerika verliet, bedroeg zijn vermogen ongeveer 17.000 dollar. Jefferson noemde Kościuszko "de zuiverste zoon van de vrijheid die hij ooit had gekend, vrijheid voor allen en niet alleen voor enkelen of de rijken", maar uiteindelijk weigerde het testament van Kościuszko uit te voeren.

Zowel in Polen als in de Verenigde Staten zijn er veel monumenten en plaatsen die aan deze held van de twee naties zijn gewijd.

In Kraków bevindt zich de groene heuvel Kościuszko (Kopiec Kościuszki), gebouwd door de inwoners van Kraków in 1823 ter ere van Tadeusz Kościuszko. De hoogste berg van Australië heet Mount Kosciuszko. In de VS is er een plaats met de naam Kosciusko, waar Oprah Winfrey is geboren.

In Nederland heb ik nog geen vermelding of straat met de naam Kościuszko gezien. Is Tadeusz Kościuszko wel bekend in Nederland?

 Foto: De schilderij uit 1888 van Jan Matejko - De Slag bij Racławice (4 april 1794).