Nicolaas Copernicus (een wiskundige en astronoom).

Het jaar 2023 is het in Polen het Jaar van Copernicus. De Poolse astronoom Mikołaj Kopernik (Nicolaus Copernicus) werd 550 jaar geleden geboren. Een veelzijdige geleerde van wereldformaat. Niet alleen een astronoom, maar ook wiskundige, arts, jurist, econoom, cartograaf, diplomaat en militair strateeg.

De genie die ’de zon stilzette en de aarde liet bewegen’ is daarmee de grondlegger van het heliocentrische model van het heelal, beschreven in zijn belangrijkste werk “De revolutionibus orbium coelestium” (Over de omwentelingen der hemellichamen).

Kopernik werd gedreven door nieuwsgierigheid. Zijn moed om na te denken en volharding in het nastreven van de waarheid hielpen hem om belangrijke, astronomische ontdekkingen te doen. Hij heeft de astronomie gerevolutioneerd. Onder andere Galileo, Kepler en Newton baseerden hun onderzoek op de ontdekking van Kopernik.

De opvattingen van Copernicus waren niet alleen revolutionair, maar voor die tijd ook controversieel. Op basis van zijn observaties van het universum weerlegde hij de opvattingen van zijn tijdgenoten en het dogma van de kerk dat de aarde een platte schijf is die zich in het centrum van de kosmos bevindt. Het was niet alleen moeilijk, maar ook gevaarlijk.

Van 1616 tot 1822 stond het werk van Kopernik op de lijst van verboden boeken van het Vaticaan.

Copernicus ontdekte een bepaalde financiële wetmatigheid, dat stelt dat "het slecht geld het goed geld uit omloop verdrijft". De stelling van Copernicus was dat het "goed geld" (d.w.z. een munt met meer edelmetaal erin) een voordeel heeft tegenover het "slecht geld" (d.w.z. een munt met een lager edelmetaalgehalte) waardoor het goede geld opzij wordt gehouden en het slechte geld wordt uitgegeven. Iedereen stopt de meer waardevolle munt in zijn schatkist/sok en de minder waardevolle munt zal hij gebruiken. Het is een van de fundamenten van de economie als wetenschap. Men kan dus stellen dat Copernicus de grondlegger van economie als wetenschap is, want dat bestond nog niet in zijn tijd. Tegenwoordig kennen wij deze stelregel in de economie als de wet van Gresham. In Polen staat dit principe officieel bekend onder de naam de wet van Copernicus-Gresham, omdat de Engelse bankier Gresham de wet meer dan 30 jaar na Copernicus formuleerde.

Tegenwoordig is de enige verandering in het principe dat Copernicus ontdekte, dat de waarde van geld niet wordt gemeten aan de hand van het edelmetaalgehalte, maar aan de hand van de huidige bankkoers.

Mikołaj Kopernik is een voorbeeld van creatief, gedurfd en origineel denken, wat maar weinig voorkomt in de geschiedenis van de wetenschap. De Copernicaanse revolutie heeft een enorme rol gespeeld in de ontwikkeling van het menselijk denken en is in omvang vergelijkbaar met de invloed van de theorieën van Aristoteles, Newton of Einstein.

Als kinderen leerden wij dit rijmpje: “Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, polskie go wydało plemię” (Hij stopte de zon, hij bewoog de aarde, de Poolse stam bracht hem voort).